Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hàng năm có đến hơn 17 triệu người tử vong vì bệnh tim mạch. Con số này cho thấy mức độ phổ biến của các bệnh lý về tim, trong đó thường gặp nhất là cao huyết áp, bệnh mạch vành và đột quỵ.
Bệnh tim mạch có rất nhiều hình thức, và vì vậy cũng có nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến các bệnh lý về tim được chia thành hai nhóm. Nhóm thứ nhất là những yếu tố nguy cơ không thể thay đổi như tuổi tác, giới tính, yếu tố di truyền, nhóm thứ hai là những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi như thói quen sinh hoạt, vận động… Hiểu rõ các yếu tố nguy cơ này sẽ giúp bạn phòng tránh bệnh tim mạch tốt nhất
Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi:
Giới tính
Nhìn chung, nam giới có nguy cơ bị đau tim nhiều hơn phụ nữ. Tuy nhiên ở phụ nữ ở thời kỳ mãn kinh, nguy cơ sẽ tăng cao hơn và sau tuổi 65, nguy cơ mắc bệnh tim mạch ở nam giới và phụ nữ là như nhau.
Di truyền
Nếu trong gia đình có tiền sử bệnh tim mạch, ví dụ như cha mẹ hoặc anh chị em của bạn đã từng gặp phải các vấn đề về tim mạch trước tuổi 55, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch nhiều hơn bình thường. Ngoài ra những yếu tố rủi ro dẫn đến nguy cơ tim mạch như cao huyết áp, tiểu đường và béo phì cũng có thể mang tính di truyền.
Tuổi tác
Tuổi già là một trong những yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch. Càng lớn tuổi, hoạt động của tim càng kém hiệu quà. Thành tim dày lên, các động mạch cứng lại khiến cho quá trình bơm máu cũng trở nên khó khăn, đó là lý do vì sao nguy cơ mắc bệnh tim mạch gia tăng theo tuổi.
Các yếu tố nguy cơ có thể thay đổi:
Béo phì và thừa cân
Hầu hết mọi người đều biết rằng việc hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư phổi, nhưng ít ai nhận ra nó cũng làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Nghiên cứu cho thấy hút thuốc làm tăng nhịp tim, thắt chặt các động mạch lớn và làm cho nhịp tim bất thường, có thể dẫn đến loạn nhịp tim...khiến hoạt động của tim kém hiệu quả và trở nên khó khăn hơn. Việc hút thuốc cũng làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ ở những người đã có sẵn chứng huyết áp cao.
Ngoài nicotine, các hóa chất khác có trong khói thuốc như carbon monoxide cũng có hại cho tim. Những chất này dẫn đến tích tụ mảng bám trong động mạch, ảnh hưởng đến cholesterol và mức fibrinogen – một yếu tố làm đông máu, điều này khiến cho nguy cơ đông máu tăng và có thể dẫn đến đau tim.
Thiếu vận động thể chất
Những người lười vận động hoặc ít có cơ hội vận động thể chất sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn những người thường xuyên tập thể dục. Việc hoạt động và tập luyện sẽ đốt cháy calo, giúp kiểm soát mức cholesterol và bệnh tiểu đường đồng thời có thể hạ huyết áp. Tập thể dục cũng tăng cường sự dẻo dai cho cơ tim và làm cho các động mạch linh hoạt hơn. Những người tích cực đốt cháy 500-3500 calo mỗi tuần bằng cách tập thể dục hoặc các hình thức vận đông khác thường sống lâu hơn những người không tập thể dục. Ngay cả việc tập thể dục với cường độ trung bình nhưng đều đặn và thường xuyên cũng rất hữu ích.
Cao huyết áp
Chứng cao huyết áp sẽ dẫn đến nguy cơ đau tim và đột quỵ. Nếu kết hợp thêm cả béo phì, nghiện thuốc lá và cholesterol cao thì nguy cơ bệnh tim hay đột quỵ sẽ tăng lên đáng kể.Huyết áp có thể thay đổi tùy theo điều kiện vận động và tuổi tác, nhưng về cơ bản, chỉ số huyết áp ở người lớn khi đang nghỉ ngơi nên ở mức 120/80.
Cholesterol trong máu cao
Cholesterol là một chất tương tự chất béo có sẵn trong máu. Gan sản xuất cholesterol để hình thành màng tế bào và tạo một số hormon nhất định. Ngoài lượng cholesterol này ra, cơ thể còn nhận thêm một lượng cholesterol khác từ những thực phẩm được dung nạp, những thực phẩm này đa phần có nguồn gốc động vật như thịt, trứng, các sản phẩm từ sữa...
Mặc dù ta vẫn thường đổ lỗi cho lượng cholesterol trong thức ăn khiến cho chỉ số cholesterol trong máu tăng cao, nhưng thực tế thủ phạm chính lại là các chất béo bão hòa có trong thực phẩm. Hãy cẩn thận ở điềm này, vì có những thực phẩm không chứa cholesterol nhưng vẫn chứa một lượng lớn các chất béo bão hòa khác. Những loại thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa thường là thực phẩm có nguồn gốc bơ sữa và thịt đỏ.
Các chất béo bão hòa này làm gia tăng lượng cholesterol “xấu” (LDL), tạo ra những mảng bám trên thành động mạch và bắt đầu quá trình xơ vữa động mạch. Khi các mảng bám tích tụ trong các động mạch vành cung cấp máu cho tim, nguy cơ đau tim sẽ tăng cao.
Tiểu đường
Ước tính có đến 65% số người tiểu đường tử vong do các bệnh tim mạch. Tiểu đường làm tăng nguy cơ bệnh tim và đột quỵ. Một phần của nguyên nhân này là do bệnh tiểu đường làm ảnh hưởng đến cholesterol và triglyceride, ngoài ra người bị tiểu đường cũng có thể bị huyết áp cao và béo phì kèm theo, do vậy nguy cơ cũng cao hơn.
Có thể thấy phần lớn nguyên nhân dẫn tới bệnh lý tim mạch thuộc về nhóm yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được. Do đó để duy trì một trái tim mạnh khỏe của mình ngay từ hôm nay bạn hãy thực hiện chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh đồng thời kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên để phát hiện sớm các bệnh lý nếu có. Hãy từ bỏ những thói quen chết người như hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều. Bạn có trái tim khỏe nghĩa là bạn đã loại bỏ yếu tố nguy cơ di truyền của thế hệ kế tiếp.
Bệnh tim là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Hãy học cách quản lý cũng như cải thiện sức khỏe tim mạch của bạn qua 7 thói quen tốt sau đây:
1. Ngủ từ 7 đến 8 tiếng mỗi ngày: Những người ngủ ít hơn 6 tiếng một đêm cho thấy nguy cơ bị bệnh tim cao gấp 3 lần so với những người ngủ từ 7 đến 8 tiếng đồng hồ.
2. Giảm béo: các nghiên cứu cho thấy chỉ giảm từ 10-15% trọng lượng cơ thể, các đối tượng thuộc nhóm nguy cơ có thể cải thiện đáng kể sức khỏe tim mạch của mình.
Tốt nhất mỗi người nên tập thể dục từ 25 đến 55 phút, ít nhất bốn lần một tuần có thể giúp hệ tim mạch của bạn mạnh khỏe hơn, giảm cholesterol xấu, phòng ngừa huyết áp cao.
3. Nụ cười là một "món ăn" tốt cho động mạch
4. Mỗi ngày một ly bia giúp tim khỏe mạnh: Tuy nhiên bạn phải cẩn thận không nên lạm dụng bia rượu quá, "cái gì dùng nhiều quá cũng không tốt".
5. Hiểu biết về lịch sử bệnh lý gia đình là chìa khóa chính giúp cho bạn có trái tim khỏe.
6. Ngáy có thể là một dấu hiệu cho thấy tim bạn có vấn đề.
7. Hạn chế ăn mặn giúp giảm nguy cơ bị huyết áp cao.
Cuộc sống càng hiện đại, bệnh tim mạch ngày càng gia tăng và trở thành một trong những nguy cơ gây tử vong hàng đầu trong số các bệnh lý mà nhân loại mắc phải. Vì thế chúng ta cần phải có sự hiểu biết về căn bệnh này cũng như tìm ra các phương pháp điều trị bệnh tim mạch hiệu quả.
Đau thắt ngực
Hồi hộp đánh trống ngực
Cao huyết áp
Cholesterol cao
Loạn nhịp tim
Suy tim sung huyết
Thuyên tắc tĩnh mạch sâu
Ngất
Phòng ngừa đột quỵ
Phù mắt cá chân và phù chân
Cơn thoáng thiếu máu não (TIA, đột quỵ nhẹ)
Bệnh mạch máu
Bổ sung chế độ ăn hàng ngày với các thực phẩm từ đậu có thể giúp hạ lượng cholesterol xấu (LDL) trong cơ thể và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.Các nhà nghiên cứu Canada đã thực hiện 26 thí nghiệm trên tổng cộng hơn 1.000 người Mỹ và Canada. Phân tích cho thấy một khẩu phần ăn hàng ngày (3/4 chén) đậu các loại - như đậu xanh, đậu lăng và đậu Hà Lan - có khả năng làm giảm 5% hàm lượng cholesterol xấu LDL trong cơ thể. Tuy chưa thể khẳng định mối liên hệ nhân-quả, nhưng nghiên cứu trên cũng tạo ra một tín hiệu tích cực cho những người bệnh mỡ máu cao. Mức giảm 5% về cholesterol LDL cũng đồng nghĩa với việc hạ thấp nguy cơ bệnh tim mạch xuống 5%, kết quả của nhóm nghiên cứu do Tiến sĩ John Sievenpiper, thuộc Trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng và Điều chỉnh Yếu tố nguy cơ tại Bệnh viện St Michael, Toronto thực hiện.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, các loài cây họ đậu có ảnh hướng rõ nét tới sức khỏe tim mạch của nam giới hơn là với phụ nữ. Nguyên nhân có thể là do đàn ông thường có thói quen ăn uống thiếu điều độ hơn và mức cholesterol cao hơn so với phụ nữ, vì vậy khi chuyển sang một chế độ ăn uống lành mạnh, cơ thể lập tức phản ứng tích cực hơn.
Nghiên cứu còn ghi nhận một số trường hợp có các vấn đề về dạ dày như chướng bụng, đầy hơi, táo bón hoặc tiêu chảy khi ăn nhiều các loại đậu này. Tuy nhiên, điều đó không thể hạ thấp giá trị của đậu và các chuyên gia dinh dưỡng vẫn coi chúng như một thực phẩm hàng đầu trong việc điều trị cholesterol cao, giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Angelo White, chuyên gia dinh dưỡng thể thao và trợ lý giáo sư lâm sàng tại Đại học Quinnipiac tại Hamden, Connecticut, Mỹ thì coi các loại đậu là "một trong những nguồn protein quý giá nhất bị đánh giá thấp. Chúng cực giàu chất xơ và protein tốt, do đó tôi không hề ngạc nhiên trước kết quả nghiên cứu.”
Tuy nhiên White cũng nói thêm rằng, “phần khó khăn nhất là khiến mọi người ăn nhiều đậu hơn. Hãy thử những cách chế biến đa dạng như nấu món khai vị, súp đậu lăng, hay thêm đậu vào các món ăn quen thuộc như mì ống, súp, xà lách và bánh cuộn quesadillas để tăng lượng tiêu thụ hàng ngày".
